สป.อว. จัดประชุมสัมมนาแนวทางการประเมินคุณภาพภายนอกอุดมศึกษาด้วย ISO 21001
เมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2568 เวลา 13.00น.-15.30น. สำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สป.อว.) จัดการประชุมสัมมนาผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ เรื่อง แนวทางการประเมินคุณภาพภายนอกระดับอุดมศึกษา ของสถาบันรับรองมาตรฐานไอเอสโอ (สรอ.) ณ ห้องประชุมศาสตราจารย์วิจิตร ศรีสะอ้าน สป.อว.
การสัมมนามีวัตถุประสงค์เพื่อให้ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับกรอบการประเมินคุณภาพตามระบบมาตรฐาน ISO 21001: 2018 ที่สรอ. เสนอเพื่อใช้ในการประเมินคุณภาพภายนอกของสถาบันอุดมศึกษา ทั้งนี้ สรอ. ได้ยื่นความประสงค์ขอเป็นหน่วยงานประเมินคุณภาพภายนอกระดับอุดมศึกษาต่อคณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษา (กมอ.)
ผู้เข้าร่วมประกอบด้วยผู้บริหาร คณาจารย์ บุคลากรที่รับผิดชอบงานประกันคุณภาพของมหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์ และยังมีบุคลากรสถาบันอุดมศึกษา และผู้เกี่ยวข้องอื่นๆ อีก ประมาณ 500 คน โดยมีการอภิปรายเกี่ยวกับกรอบแนวทางและเกณฑ์การประเมินตามระบบ ISO 21001 ความสอดคล้องกับมาตรฐานอุดมศึกษา แผนการนำร่องประเมิน การพัฒนาผู้ตรวจประเมิน และค่าใช้จ่าย
เนื้อหาหลักของเอกสารนำเสนอ (จาก “MASCI Presentation เสนอ สปอว 14 มีค 68, R.1_Scan.pdf”):
- หัวข้อนำเสนอ: ประวัติ สรอ., ขอบข่ายการให้บริการ (Scope of Services), โครงสร้างองค์กร (Organization Structure), และข้อมูลเพิ่มเติม
- สถาบันรับรองมาตรฐานไอเอสโอ (สรอ.):ก่อตั้งโดยมติคณะรัฐมนตรี วันที่ 21 ตุลาคม 2540
- มีฐานะเป็นสถาบันที่ไม่แสวงหาผลกำไร (Not-for-profit organization)
- มีวัตถุประสงค์หลักในการดำเนินงานด้านการให้บริการรับรองตามมาตรฐานไอเอสโอและมาตรฐานระบบอื่นๆ
- ได้รับการรับรอง Accreditation จากหลากหลายหน่วยงานทั้งในและต่างประเทศ
- เน้นการดำเนินงานเพื่อความเป็นเลิศด้านความสามารถในการแข่งขันอย่างยั่งยืน (Sustainability Excellence) โดยคำนึงถึง 3 เสาหลัก คือ เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม (“มุ่งเน้นการดำเนินงานเพื่อความเป็นเลิศด้านความสามารถในการแข่งขันอย่างยั่งยืน (Sustainability Excellence) ของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย โดยรวมทั้ง SE ที่เกี่ยวข้อง สังคม และสิ่งแวดล้อม”)
- ขอบข่ายการให้บริการ: สรอ. ให้บริการหลากหลายด้าน รวมถึง:
- การตรวจประเมิน (Inspection Service): ตามมาตรฐานต่างๆ เช่น TISI, Q-Mark, GMP, HACCP, ISO 9000, ISO 14000, ISO 45001, ISO 27001, ISO 22000, ISO 21001 เป็นต้น (“รองรับการตรวจประเมินและรับรองระบบบริหารจัดการ กระบวนการผลิตภัณฑ์และบริการ (Product/Service Certification) ตลอดจนการตรวจ (Inspection) การตรวจสอบความใช้ได้และการทวนสอบ (Validation and Verification) ตามมาตรฐานสากล/ระดับชาติ/องค์กร”)
- การทวนสอบและรับรอง (Validation & Verification Service): เช่น Sustainable Forest Plantation Management (TIS 14061), ISO 14064-1, Carbon Footprint for Product (CFP), Sustainable Finance (ISO 32210)
- การพัฒนาบุคลากรและมาตรฐาน (Training & Standards Development Service): หลักสูตรฝึกอบรมต่างๆ เกี่ยวกับมาตรฐาน ISO และอื่นๆ
- การพัฒนาหน่วยตรวจประเมิน (Conformity Assessment Bodies Development Service): ตามมาตรฐาน ISO/IEC 17020, ISO/IEC 17021-1, ISO/IEC 17025 เป็นต้น
- การพัฒนาความยั่งยืน (Sustainable Development Service): ครอบคลุม Social Responsibility, Sustainable Development, Corporate Good Governance, Sustainable Procurement, Circular Economy, Sustainable Procurement (ISO 20400), Sufficiency Economy (TIS 9999)
- บริการข้อมูลและความรู้ (Information & Knowledge Service): เช่น MASCI Intelligence Unit, MASCI Innoversity
- กระบวนการขอรับรอง: อธิบายขั้นตอนการสมัคร การตรวจประเมิน การออกใบรับรอง และการติดตามผล
- การได้รับการยอมรับ (Accreditation): สรอ. ได้รับการรับรองจากหน่วยงาน Accreditation Bodies ทั้งในประเทศ (เช่น ทศ.) และต่างประเทศ (เช่น APAC, IAF) สำหรับมาตรฐานต่างๆ
- ค่าใช้จ่ายในการตรวจประเมินคุณภาพ: มีรายละเอียดค่าใช้จ่ายโดยประมาณสำหรับการตรวจประเมินครั้งแรก การตรวจติดตามผล และรวมค่าใช้จ่าย 3 ปี โดยขึ้นอยู่กับจำนวนพนักงานและเจ้าหน้าที่เกี่ยวข้อง
- มาตรฐาน ISO 21001:2018 (Educational organizations — Management systems — Requirements with guidance for use):เป็นมาตรฐานระบบการจัดการสำหรับองค์กรด้านการศึกษา
- มุ่งเน้นที่ผู้เรียนและผู้รับประโยชน์อื่นๆ (Learners and other beneficiaries)
- ให้ความสำคัญกับกระบวนการ (Process Approach) และการคิดเชิงความเสี่ยง (Risk-Based Thinking)
- มีหลักการสำคัญ (Principles) 11 ข้อ เช่น Focus on Learners and Other Beneficiaries, Leadership, Engagement of People, Process Approach, Improvement, Evidence-Based Decisions, Relationship Management, Social Responsibility, Accessibility and Equity, Ethical Conduct in Education, Data Security and Protection
- มีข้อกำหนด (Requirements) ในด้านต่างๆ เช่น บริบทขององค์กร (Context of the Organization), ความเป็นผู้นำ (Leadership), การวางแผน (Planning), การสนับสนุน (Support), การดำเนินงาน (Operation), การประเมินผล (Performance Evaluation), และการปรับปรุง (Improvement)
- เน้นความสอดคล้องกับระบบมาตรฐานการอุดมศึกษา (“ความสอดคล้องของระบบ ISO 21001 กับมาตรฐานการอุดมศึกษา”)
- มีแผนการดำเนินงานในการนำร่องประเมินคุณภาพภายนอกให้สถาบันอุดมศึกษา (“แผนการดำเนินงาน สรอ. ที่คาดว่าจะนำมาใช้ในการนำร่องประเมินคุณภาพภายนอกให้กับสถาบันอุดมศึกษา”)
- กล่าวถึงทีมและคุณสมบัติของผู้ตรวจประเมิน (“ทีมและคุณสมบัติของผู้ตรวจประเมิน”) ซึ่งต้องมีคุณวุฒิทางการศึกษา ประสบการณ์การทำงาน และประสบการณ์การตรวจประเมินตามมาตรฐาน ISO 9001 และ/หรือ ISO 21001
การประชุมสัมมนาในครั้งนี้ สปอว. คาดหวังว่าจะนำความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของสถาบันอุดมศึกษาในการนำระบบมาตรฐาน ISO 21001: 2018 ไปใช้ในการปะเมินคุณภาพภายนอกระดับอุดมศึกษา เพื่อเป็นข้อมูลสำหรับ กมอ. ในการพิจารณาประกาศกำหนดหน่วยงานประเมินคุณภาพภายนอกระดับอุดมศึกษา ในลำดับต่อไป
